Heeft de romantische liefde al weer haar beste tijd gehad? Het zou zo maar kunnen als je de stelling aanneemt dat de relatie op basis van vrijwillige liefde gelijk opgaat met een vrije, democratische samenleving waarin gelijkheid het hoogste goed is. Ik moest eraan denken toen ik het larmoyante fragment zag van de dames op middelbare leeftijd in de film ‘Paradies: Liebe’ uitgekozen door filosofe en zomergaste Simone van Saarloos. Daar lagen ze dan, vadsig de kwaliteiten van hun schaamhaar besprekend, bekeken door een handjevol jongens, potentiële minnaars. De ene dame bleek er al eentje aan de haak te hebben geslagen, zagen we in een volgende scène. Ze kirde van opwinding, knijpend in de harde dijen van haar vakantielover die ongemakkelijk zat te lachen, gezeten op een gloednieuwe scooter. Cadeautje van haar.
Uitbuiting, vond Van Saarloos. Ik zou zeggen: een economisch spel van vraag en aanbod dat perfect lijkt te passen in het snackbar-concept van de vrije, ongebonden uitwisseling van sekshandelingen, zo treffend gevangen in het eerste fragment uit de film Headshot.

Romantische liefde veronderstelt een soort totaalconcept met tenminste twee broodnodige ingrediënten: een allesverzengende wederzijdse aantrekkingskracht én natuurlijk seks. Nu, wat gebeurt er als er op basis van ongelijkheid een ‘romance’ ontstaat die in de ogen van de geliefden gelijkwaardig is maar die in feite alles weg heeft van een seks-transactie.

Ik geef het voorbeeld van wereldster Madonna. Een dankbaar voorbeeld, want als ik het goed heb, heeft zij de afgelopen jaren een handjevol geliefden versleten, allen jong, mooi én arm, vergeleken met haar kapitaalkracht althans. Wat kon je waarnemen? En dat is wat mij betreft de tragiek van steenrijke, mooie vrouwen; ze krijgen wat ze willen, op één felbegeerd ding na: de romantische liefde. Die mooie, jonge danser aan het begin van zijn carrière zou natuurlijk wel gek zijn als hij de verliefde blikken van ’s werelds grootste vrouwelijke popster zou negeren. In alle opzichten wordt hij er beter van. Hij zal de rest van zijn leven in één adem genoemd worden met de naam van die legendarische zangeres die haar bevallige oog op hèm had laten vallen.

Tot zover de jongen. Dan de zangeres zelf. Wie de teksten van Madonna beluistert, komt een heel eind. Op Rebel Heart, haar laatste album, beschrijft ze exact wat je mag verwachten als je felbegeerd bent om je status van popster. In het nummer HeartBreakCity zingt de 56-jarige larmoyant: ‘Je hebt gekregen waar je voor kwam, een beetje roem en fortuin, en nu heb je me niet langer nodig.’ Goh, denk je dan als argeloze luisteraar, het is toch vreemd dat het haar verbaast. Zo’n intelligente vrouw zou toch kunnen weten dat oprechte, romantische liefde in haar situatie een lastig ding is.

Een van de middelbare vrouwen in ‘Paradies: Liebe’ zien we in een andere scène van de film achter haar jonge, Keniaanse lover lopen, op weg naar het peeskamertje. De jongen sjokt voor haar uit, gaat zitten op een stoel terwijl zij zich lang op het matras uitstrekt, in afwachting van de actie. Dan stelt ze de vraag die mij deed wanhopen als het gaat om de realiteitszin van oude, bemiddelde vrouwen, en om de stand van de romantische liefde in het bijzonder. De vrouw bestaat het om te vragen hoeveel blanke vrouwen hij al in het bed heeft bediend waar zij op ligt. ‘Geen’, krijgt ze als antwoord. ‘Werkelijk?’ vraagt ze. ‘Werkelijk’, antwoordt hij.

De mens wil bedrogen en voorgelogen worden.

Wat dat me leert over de toekomst van de romantische liefde? Dat wij als menselijke wezens ten onrechte denken – geloven eigenlijk – dat ongelijkwaardigheid in economische positie los staat van gelijkwaardigheid in de liefde. Edoch: Het één is onlosmakelijk verbonden met het andere. Ik zou Madonna dan ook willen adviseren haar toekomstige toyboy ook daadwerkelijk als speeltje te beschouwen. Voor echte, romantische liefde zal ze iemand moeten zoeken van haar eigen kaliber, qua leeftijd en kapitaalkracht.