Vakantie vieren in Griekenland is niet meer wat het is geweest. Ga je naar de oostelijke eilanden (Kos, Lesbos) dan stuit je op de tragiek van de bootvluchtelingen; ga je naar de eilanden ten westen van het vasteland, dan struikel je over onbeleefde Russen.

Ik dacht eerst dat het aan mij lag, dat ik opeens zoveel Russen zag. Het waren voorgaande jaren toch meer de Britten, de Duitsers en de Nederlanders die net als wij vakantie vieren op het prachtig beboste eiland Corfu. Nu zagen we ze overal om ons heen: Russen. Moeders, oma’s en baby’s op een kleedje op het strand, allemaal dat traditionele hoofddoekje op, in de nek vastgeknoopt. Tegen de brandende zon. Da da da… En ze zaten in de bus, van ons dorp Pelekas naar Corfu-stad, op de dag dat het regende, en iedereen dan maar naar de stad ging. Ik wil niet zeuren maar de bus zat hutje, mutje vol – en ik zag dat ene Russische echtpaar hun kindje een volle plaats laten bezetten terwijl de staande Griekse oudjes elkaar betekenisvolle blikken toewierpen. Ach ja, ze zijn in de herfst allemaal weer verdwenen, terug naar Moskou en Sint Petersburg, zag ik ze denken. Die luxe ontspanwinkels met knabbelvisjes – nota bene drie in het toeristische centrum van de hoofdstad – sterkten mij ook in de gedachte dat het luxe-toerisme in opmars is in het van oudsher Venetiaanse stadje. En laten we de Russische bontwinkels niet vergeten, altijd een verrassende anomalie in het hete, zomerse stadsbeeld.

Toch maar eens mijn licht opgestoken bij de barkeeper die van elke dorpsroddel op de hoogte is. ‘Ah!’ reageerde hij. ‘Jazeker. Het zijn erg veel tegenwoordig.’ Hij keek bedenkelijk. Het was heel simpel, vervolgde hij. ‘Je pikt ze er zo uit want ze zijn smakeloos gekleed, en weinig spraakzaam.’ Nadat de barkeeper een paar gin-tonics aan Britse toeristen had geserveerd, kreeg ik meer te horen. ‘Er zijn drie soorten Russen op het eiland’, zei hij. Ten eerste zijn er de nieuwe rijken die land en villa’s kopen. Ten tweede: de religieuzen van het oosters-orthodoxe geloof. En ten derde de Russen die in de all-inclusive hotels gaan zitten.

Stille vastgoedrevolutie
De nieuwe rijken hebben Corfu al eerder ontdekt. Kijk je op internet bij ‘Corfy Luxury Properties’ dan popt vrijwel onmiddellijk de volgende zin naar boven: Corfu, The new Hot Spot for Buyers from Russia. Favoriete stek voor de allerrijksten is het zogeheten Griekse Monaco op Corfu dat zich gracieus ten noorden van de hoofdstad uitstrekt, pakweg de kustlijn van Agios Nisaki tot aan Kassiopi volgend, uitkijkend over de bergen van Albanië. Het waren de Britten die dit gebied ontdekten. De familie Rothschild heeft er nog steeds een landgoed. Inmiddels is daar onder anderen de voetbaltyphoon Roman Abramovich bijgekomen. Het zijn echter niet alleen de superrijken die de Griekse eilanden hebben ontdekt. Ook de middenklasse en de vastgoed-investeerder bemachtigt voor een kwart miljoen euro al een meer dan gemiddelde villa. De koper krijgt er dan ook nog eens een verblijfsvergunning voor vijf jaar bij, met daaraan gekoppeld vrij reizen door het gehele Schengengebied. En dan waren de prijzen sinds 2009 al met de helft gedaald vanwege de financiële crisis. Afijn, officieel wordt becijferd dat het aantal luxe villa’s in Griekenland dit jaar tweemaal zo vaak naar Russische handen overgaan dan eerdere jaren. De nieuwe rijken komen uit het oosten, schreef The Guardian al in 2013. ‘Er is een stille revolutie gaande. Europa’s mooiste plekken worden het domein van de nieuwe rijken uit het oosten. Russen, Aziaten en Arabieren zijn de regels van het Europese toerisme aan het herschrijven.’

Russen op Corfu. Het kwam vaker voor. Corfu is in het verleden nogal vaak van eigenaar verwisseld. Italianen, Engelsen, Fransen én Russen bestuurden het eiland beurtelings, de Corfioten weten niet beter. En misschien is het die culturele diversiteit, meegebracht door de verschillende overheersers, die maakt dat de eilandbewoners er geen punt van maken dat er flink wat meer Russen op hun eiland verblijven. Het gaat nu eenmaal samen met toerisme, aldus een hoteleigenaar die heus wel eens baalt van die luidruchtige, drinkgrage Russen. ‘Maar,’zegt hij, ‘als je je eiland opent voor toeristen dan neem je het zoet én het zuur.’ De Corfioten zijn overigens geenszins benauwd dat hun identiteit eronder zou kunnen leiden. Op het Corfu-forum lees ik: ‘De identiteit van Corfu is sterk genoeg.’ Toch is een enkeling bevreesd dat de toestroom van Russen ‘de unieke sfeer van tolerantie en vriendelijkheid’ op den duur zal aantasten.
De Russen hebben in het verleden overigens niet lang op Corfu geheerst. Hun protectoraat duurde maar zeven jaar, van 1800 tot 1807. In de Pinacotheca van de hoofdstad is zelfs een Russische koningin te vinden. Olga Konstantinova, een kleindochter van tsaar Nicolaas I werd door haar huwelijk in 1867 met koning George I koningin van Griekenland. De op Corfu geboren Prins Philip, die met de Britse koningin Elisabeth II huwde, is een kleinkind van deze Olga.

Spiridon: een Russische heilige
Dan het religieus toerisme. Mijn vraagbaak voor religieuze kwesties is de eigenaar van de souvenirshop in ons dorp. Je zou kunnen zeggen dat hij dankzij de komst van vele Russische pelgrims aan de vrouw is geraakt. Vorig jaar huwde de souvenirverkoper met een vrome Russische, een huwelijk dat inmiddels is bekroond met een kerngezonde dochter. Rusland en Corfu delen dezelfde heilige: Sint Spiridon, oorspronkelijk afkomstig uit Cyprus en na vele omzwervingen op Corfu beland. Deze patroonheilige wist het eiland meermalen te redden van een dreigende bezetting door de Turken. Wie kennis wil maken met de Russische pelgrims zal ze vrijwel zeker tegenkomen in de kerk van Sint Spiridon. De heilige ligt er in een zilveren sarcofaag en schijnt nog steeds wonderen te verrichten. Wie dat eens wil uitproberen kan een briefje met de specifieke wens aan zijn voeten leggen. In elk geval varen de shops in de nabijheid er wel bij. De namaakicoontjes van Spiridon gaan er grif van de hand.

Corfu moet het qua all-inclusive toerisme nu nog afleggen tegen Turkije en Egypte. Bovendien is de waardedaling van de roebel ten opzichte van de euro natuurlijk voelbaar. De politiek instabiele situatie in het voorjaar van 2015 heeft ook zeker de rem gezet op het toerisme uit het land van Poetin, dat in totaal goed is voor 54 miljoen toeristen op jaarbasis. Waarvan dan toch maar liefst één miljoen in 2014 een vakantie boekte naar het land van de oude filosofen. Dat aantal zal misschien niet helemaal gehaald worden in 2015, toch zijn de vooruitzichten voor de Grieken goed. Het zal ook wel niet helemaal voor niets zijn dat nogal wat mensen in de reisbranche cursussen Russisch aan het volgen zijn. En als Nederlandse toerist op Corfu moet je er niet van staan te kijken dat je op de luchthaven inmiddels meer reclameborden in het Russisch aantreft dan in enig andere taal. Wat we vooral niet mogen vergeten is dat Poetin in Griekenland zeker geen slechte naam heeft nadat hij de Grieken miljarden euro’s in het vooruitzicht stelt voor het doortrekken van de gaspijplijn ‘Turkish Stream’ via Griekenland naar de rest van Europa. Kortom, de liefde tussen de Russen en de Corfioten kan wel een stootje hebben.

(Dit artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Lychnari, nummer 4 – 2015.)